Postępowanie cywilne - porada pierwsza

Adwokat lub Radca Prawny z urzędu,

czyli jak takiego uzyskać

Prawnik z urzędu. Brzmi jak bajka z amerykańskiego filmu. W Polsce też się jednak zdarzają takie cuda. Jest to jednak instytucja wykorzystywana w zdecydowanie mniejszym zakresie, niż być powinna. Z niewiedzy zapewne.

Pierwszą rzeczą jest w takim razie ustalenie, kto takiego prawnika może otrzymać. Poniżej omówię tę kwestię w odniesieniu do postępowania cywilnego. Skupię się nadto na osobach fizycznych.

Instytucję pomocy prawnej z urzędu regulują przepisy art. 117 i następne kodeksu postępowania cywilnego. O pełnomocnika z urzędu mogą starać się dwie kategorie osób - zwolnione od kosztów sądowych lub takie, które zwolnione nie są, jednakże nie są również w stanie uiścić wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Jest to tak zwane prawo ubogich. 

Pierwszą rzeczą, jaką musimy zrobić jest co do zasady wypełnienie formularza według ustalonego wzoru. Wzór taki możemy zdobyć albo w Sądzie albo też w Internecie, na przykład na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości. Formularz należy wypełnić zgodnie z prawdą, ponieważ podanie faktów niezgodnych z prawdą grozić może grzywną (przy świadomym wprowadzeniu Sądu w błąd) lub też koniecznością zapłaty wynagrodzenia dla pełnomocnika z własnej kieszeni (to ostatnie spadnie na nas również wówczas, gdy podane przez nas okoliczności przestały istnieć). Czytamy zatem wszystko uważnie, piszemy zgodnie z rzeczywistością i składamy razem z wnioskiem o adwokata lub radcę prawnego.

Wniosek jest wolny od opłat, więc nic nie ryzykujemy w tym przypadku, poza naszym czasem. Oczywiście wnioski takie należy składać, gdy faktycznie nie mamy środków na adwokata lub radcę prawnego. 

Pamiętać należy również o jeszcze jednym. Sąd uwzględni nasz wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie uzna za potrzebny. Oznacza to, że Sąd nie przyzna nam pełnomocnika, jeżeli oceni, że sprawa jest całkowicie nieskomplikowana dla konkretnej strony postępowania (im bardziej świadoma prawnie strona, to większy zakres spraw, które mogą być uznane za niewymagające udziału adwokata lub radcy prawnego).

Sąd właściwym do złożenia wniosku jest przede wszystkim ten, w którym sprawa się toczy lub ma być wytoczona. Jeżeli jednak nie mieszkamy w okręgu takiego Sądu możemy zrobić to we właściwym dla naszego miejsca zamieszkania. Wniosek zostanie wówczas przekazany do odpowiedniego Sądu.

Ciekawym rozwiązaniem jest również wskazanie przez stronę konkretnego Adwokata lub Radcę Prawnego. Jeżeli strona takowego wskazała, to okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, w miarę możliwości i po porozumieniu ze wskazanym adwokatem lub radcą prawnym, wyznaczy nam tego upragnionego adwokata lub radcę prawnego.