Testament ustny,
czyli po cóż on nam właściwie jest
Aktualnie obowiązujące przepisy nadal przewidują możliwość złożenia swojej ostatniej woli w formie ustnej. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego zamierza wyeliminować ten rodzaj testamentu z obrotu prawnego. Z pewnością argument o nadużywaniu testamentów ustnych jest słuszny, dlatego też dobrze wiedzieć, kiedy tego rodzaju testament można w ogóle sporządzić.
Zgodnie z art. 952 kodeksu cywilnego testament ustny może zostać sporządzony w przypadku:
- zaistnienia obawy rychłej śmierci spadkodawcy;
- wystąpienia szczególnych okoliczności, wskutek których zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione.
Powyższe przesłanki są mocno niedookreślone, a zatem konieczne jest dokonanie ich interpretacji. Po pierwsze pojęcie obawy rychłej śmierci jest bardzo rozmaicie rozumiane nawet w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Według niektórych orzeczeń obawa ta to może wynikać z okoliczności subiektywnych (czyli według oceny spadkodawcy), obiektywnych (a zatem według wskazań wiedzy medycznej) lub tez subiektywno - obiektywnych (połączenie dwóch poprzednich wykładni tego pojęcia). W mojej ocenie powinny o tym decydować przede wszystkim kryteria obiektywne, a zatem bliskość śmierci wynikająca ze wskazań wiedzy medycznej. Należy jednak pamiętać, że gdy spadkodawca cierpi na chorobę prowadzącą do śmierci, obawa rychłej śmierci wystąpi wyłącznie w razie pogorszenia się stanu zdrowia spadkodawcy lub wystąpienia nowych rokowań wskazujących na czasową bliskość zgonu.
Drugą z przesłanek są szczególne okoliczności, wskutek
których zachowanie zwykłej formy testamentu jest
niemożliwe lub bardzo utrudnione. Przesłanka ta obejmuje wszystkie rodzaje testamentów zwykłych: własnoręczny, notarialny oraz alograficzny. Przy czym ocena ta musi dotyczyć wyłącznie osoby spadkodawcy. Nie ma znaczenia, że stworzenie warunków do sporządzenia testamentu zwykłego mogły stworzyć inne osoby.
Dodać należy również, iż w przypadku badania testamentu ustnego, Sąd winien wykazać się szczególną wnikliwością oraz drobiazgowością. Zbadać należy nie tylko przesłanki sporządzenia testamentu, ale także spójność zeznać poszczególnych świadków testowania, jak i również to, czy spadkodawca swoją ostatnią wolę wyraził w sposób w pełni świadomy i swobodny.
